Namaz kaç vakit?

Namaz kaç vakit meselesi müslümanlar arasındaki ihtilaflı konulardan biridir. Namaz üç vakittir diyenler ile namaz beş vakittir diyenlere ilaveten namaz iki vakittir diyenler bile ortaya çıkmıştır. Hepsi de Kuran'dan konuştuğunu söylemektedir. Peki Kuran'a göre namaz kaç vakit?

Namazın kaç vakit olduğunu anlamak için salat kelimesi geçen ayetlere bakmak gerekir. Vakit tayin eden salat kelimeleri namazın kaç vakit olduğunu anlamamıza yardım eder. Örneğin;

''Salatı ikame et, güneşin batıya yönelmesinden gecenin kararmasına kadar. Ve fecr Kuranı, şüphesiz fecr Kuranı görülendir.'' [17/İsra Suresi 78]

İsra 78.ayette ‘’Dulukiş şemsi’’ güneşin en tepedeyken batıya yönelmesidir ve öğle namazı vaktidir. ‘’İla ğasaqil leyli’’ gecenin kararmasına kadar demektir ve yatsı namazının vaktine işaret eder. ''Quranel fecri'' şafak vaktinden bahseder yani sabah namazının vaktidir. Ayetteki Kuran kelimesi ise ‘’Okumak, bir araya getirmek, katmak, toplamak’’ anlamlarına gelir. Bu ayetteki anlamı ‘’tan yerinde kızıllığının toplandığı vakit’’ anlamına gelir. Diğer görüş ise ‘’sabah namazında okunan Kuran’a melekler şahit olur’’ şeklindedir. En doğrusunu Allah bilir. Sonuçta İsra 78.ayetten; öğle, yatsı ve sabah olarak üç vakit namaz çıkar. Diğer vakit belirten salat ayetine bakalım;

''Gündüzün iki tarafında ve geceden (gündüze) yakın zamanlarda salatı ikame et. Şüphesiz iyilikler kötülükleri giderir. Bu öğüt alanlar için bir öğüttür.'' [11/Hud Suresi 114]

Hud 114.ayette Gündüzün iki tarafından kasıt öğlen ve ikindi vaktidir. Biraz önce okuduğumuz ayet gündüzün ilk namazını güneşin tepedeyken batıya yönelmesi olarak belirtmişti. Öyleyse gündüzün iki tarafı öğlen ve ikindi vaktidir. Gündüze yakın zamanlar ise akşam ve sabah vaktidir. Gündüz havanın aydınlık olduğu zamandır. Güneş doğmadan önce gündüze yakındır, güneş batınca da gündüze yakındır. Öyleyse sabah ve akşam namazları da bu ayetten çıkmaktadır. Hud 114.ayetten; öğle, ikindi, akşam, sabah olarak 4 vakit çıkar.

İsra 78 ve Hud 114.ayetler namaz vakitleri konusunda kafa karışıklığını giderir. Beş vakit olduğu anlaşılır. Üç vakit diyenler ise ''Salatul fecr, salatul işa, salatul vusta'' olarak geçen ayetleri gösterirler ve ''üç tane salat vakti geçiyor'' derler. Halbuki ''salatul vusta: orta salat'' vakit tayini değildir. Salat çeşitlerinden ortadaki/en önemlisi anlamına gelir Allahu alem. Salat çeşitleri ise şunlardır;

1- Allah'tan nebiye salat
2- Meleklerden nebiye salat
3- Müminlerden nebiye salat
4- Allah'tan müminlere salat
5- Meleklerden müminlere salat
6- Müminlerin Allah'a salatı
7- Müminlerin birbirine salatı

Bu yedi tane salat çeşidinden bizim yapabileceğimiz üç salat çeşidi vardır. 1- Nebi'ye salat, 2- Müminlere salat, 3- Allah'a salat.

Nebiye salat ona hayır duası etmek ve davasına yardım etmektir. Müminlere salat ise maddi manevi destek olmak, kendisi için istediğini mümin kardeşi için de istemektir. Allah'a salat ise namaz ve dua gibi ibadetlerdir. Bu üçünün kast edildiği Bakara 238.ayette;

حَافِظُوا عَلَى الصَّلَوَاتِ وَالصَّلٰوةِ الْوُسْطٰى وَقُومُوا لِلّٰهِ قَانِت۪ينَ

HAFİZU: hıfzedin, muhafaza edin, koruyun. ALA ES SALAVATİ: salatları, salat çeşitlerini. VE ES SALATİ: ve salatı.  EL VUSDA: orta, vasat, merkez, mutedil. VE QUMU: kıyam edin. Lİ ALLAHİ: Allah için, Allah'a. QANİTİNE:  itaat edenler, abid olanlar.

Salat çeşitlerini ve orta/merkez salatı koruyun. Allah'a itaat edenler olarak kıyam durun. [2/Bakara 238]

2:238 ayette bahsedilen ''salatil vusda'' salat çeşitlerinin merkezinde olan namazdan bahseder. Ayetin devamını okuyunca da orta salatın namaz olduğu anlaşılır. Tehlike varsa yürüyerek veya binek üzerinde bile olsa ''vakitli farz'' (4:103) olan salatı ikame etmek gerektiği bildirilir.

فَاِنْ خِفْتُمْ فَرِجَـالاً اَوْ رُكْبَـاناًۚ فَاِذَٓا اَمِنْتُمْ فَاذْكُرُوا اللّٰهَ كَمَا عَلَّمَكُمْ مَا لَمْ تَكُونُوا تَعْلَمُونَ


FE İN: eğer. HİFTUM: korktunuz. FE: artık, böylece, öyleyse.  RİCALEN: yaya. EV RUKBANEN: veya binekte. FE İZA EMİNTUM: nihayet emin/emniyette olunca. FE İZKURU ALLAHE: artık Allah'ı zikredin. KEMA: gibi, şekilde. ALLEME KUM: size ööğretti. MA: şey, ne. LEM TEKUNU: olmadınız. TE'LEMUNE: biliyorsunuz.

Eğer korkarsanız yaya olarak veya binekte (salat edin). Artık emniyete kavuştuğunuzda, bilmediğiniz şeyleri size öğrettiği gibi Allah’ı zikredin.'' [2/Bakara 239]

Şu halde orta salat kelimesini gösterip ''namaz üç vakittir'' demek uygun değildir. Çünkü orta salat günün ortasındaki namazdan bahsetmiyor, merkez salattan bahsediyor. Namaz vakitlerini ise İsra 78 ve Hud 114 tayin ediyor. Kâbe'de kılınan namazın beş vakit olması da binlerce yıldır devam etmektedir. Eğer öğlen ile ikindi, akşam ile yatsı cem edilirse/ard arda kılınırsa üç vakit olmuş olur.